A 554-10(2) Paribhāṣenduśekhara
Manuscript culture infobox
Filmed in: A 554/10
Title: Paribhāṣenduśekhara
Dimensions: 27.5 x 12 cm x 19 folios
Material: paper?
Condition:
Scripts: Devanagari
Languages: Sanskrit
Subjects: Vyākaraṇa
Date:
Acc No.: NAK 5/3785
Remarks:
Reel No. A 554-10(2)
Inventory No. 49782
Title Paribhāṣenduśekharaṭīkā?
Remarks According to the fourth of the introductory stanzas, this text might by styled Paribhāṣavivṛtivyākhyā
Author son of Bhavadeva and Sītā
Subject Vyākaraṇa
Language Sanskrit
Text Features (Sub?-)commentary on Nāgojī Bhaṭṭa’s Pāribhāṣenduśekhara.
Manuscript Details
Script Devanagari
Material paper
State incomplete
Size 27.5 x 12.0 cm
Binding Hole
Folios 14
Lines per Folio 10
Foliation figures in the middle of the left-hand margin of the verso
Place of Deposit NAK
Accession No. 5/3785
Manuscript Features
The available folios are 1–14. In the top of the left-hand margin of the verso the abriviation of the text’s title is given as pa° śe° ṭī°.
The scribe uses two vertical strokes on top of an akṣara to cancel this akṣara. No daṇḍas or any other signs of punctuation are used.
Excerpts
Beginning
|| śrīgaṇeśāya namaḥ ||
- vande ham paramātmānaṃ sarvajñaṃ raghunandanam |
- yatkṛpāvaśato yānti siddhimanta (!) maharṣayaḥ 1
- sarasvatīñ ca tān naumi vāg⟪i⟫adhiṣṭhātṛdevatām
- de(va) tvaṃ pratipadyante yadanugrahato janāḥ 2
- natvā tātaṃ gurun devam bhavadevābhidhaṃ vibhum
- yadyaśobhir dhavalitāḥ kakubhojananīm parām 3
- sītām pativratān devīṃ bhāradvā⟪..⟫jakulodbhavāṃ
- vivṛteḥ paribhāṣāṇāṃ vyākhyāṃ kurve yathāmati | 4
cikīrṣitasya granthasya samāptipraca[[ā]]rādipratibandhakaduritopaśamāya kṛtam maṃgalaṃ śiṣyaśikṣāyai nibadhnāti natvā sāṃbam<ref>Cf. Nāgeśa’s introductory verse of his Paribhāṣenduśekhara.</ref> iti nateḥ s(v)āvadhikotkarṣaprakārakajñānānukūlavyāpārarūpatayotkarṣasya sarvajagatkarttṛkatvādirūpasya māpā śavalita eva sambhava ity abhiprāyeṇa sāmbam iti viśeṣeṇopādānam nāgeśa<ref>Ibid.</ref> iti nanv ātmanāmetyādinā svasya nāmno grahaṇan niṣiddham iti katham etan nirddeśam iti vācyam tasya niṣedhasya pittṛsaṅketitanāmaparatvād asya ca nirddeśasya gonarddīyas(v)āheti bhāṣyakāroktirū(ḍha) iva yaugikaśabdaghaṭitatvāt ete nāsya granthasya bhāṣyasiddhāntānusāritvan dhvanyati kuruta<ref>Ibid.</ref> iti na ca bālānāṃ sukhabodhāyety<ref>Ibid.</ref> uktyā kriyāphalasya paragāmitvasu(nva)nād ātmane upādānupapattir iti vācyam svasya yaśaḥprāptirūpasya bālasamavetasukhabodhāttma(!)satkarmma-prayojyādṛṣṭasya ca phalasya karttṛgāmitvasambhavāt bālāś ca bhāṣyākaragranthāt paribhāṣārthasya jhaṭiti grahaṇe ʼsamarthāḥ paribhāṣenduśe[[kha]]ram<ref>Ibid.</ref> iti pa⟪..⟫riṣai(!)vendur arthaprakāśakatvāt sā śekhare yasyeti granthapakṣe yad vā śekharaśabdasya bhūṣaṇavācakasya paribhā(fol. 2r1)ṣenduśabdena paribhāṣendur eva śe[[kha]]ro yasyeti bahuvrīhiḥ śivapakṣe tu paribhāṣevenduḥ śekharo yasyety arthaḥ
(fol. 1r1–1v1)
End
paribhāṣāpadantanamadhyapatita iti paribhāṣā paramata eva sā ka(ccha)syāpi kādeśasya siddhir iti kecit spaṣṭārtham iti sata ity upādāne nañsakarasyaiva nirddiśyamānatayā ṅitvābhāve pīṣṭasiddheḥ yat tu (yu)ktaupadārthe guṇānāñ ca bhedakatve guṇāntarayuktānām anirddiṣyamānatvenaitayor ṅitvaṃ saprayojanam iti tad rabhasā tu guṇāntarayuktatve pi sūtroddhāritaśabdasajātīyatvāt supada ity antapādaśabda ivaiṣā kaktuṃ (!) śakyā na hi vyaktibhedamātreṇa sā jātyahāniḥ sambhavaty anyathā kvāpi sā jātyan na syād ity āśayena spaṣṭārthatvakathanāt eteneti vakṣyamāṇadoṣeṇety arthaḥ idaṃ ṅitvaṃm (!) rīṅriṅor<ref>Cf. Pāṇ 7.4.27–28.</ref> ṅitvaṃ nirddiṣyamānaparibhāṣāyā apravṛttau tv anekāl lādīṅ ādiḥ samudāyādeśaḥ syād iti ṅitvaṃ saphalam ity āśayaḥ tan doṣam evāha hayavaraḍ<ref>Cf. Śivasūtra no. 5.</ref> iti upadeśe yasmin pratyāhāre upadeśe prayojanan tatra upadeśa ity aviśeṣeṇeti pakṣe niśedhād iti visarjanīyāntasya padasyety arthena padasaṃjñakasya samudāyasyādeśapraśaktyālo(k)ya paribhāṣāyāḥ sañcāraḥ kriyate yady ayogavāhānām upadeśo na syāt ta (!) visarjanīyasyāl..viraheṇālonta(!)paribhāṣāḥ pravṛttir na syād ity āśayenopadeśasya prayojanam uktvā nirddiśyamānaparibhāṣayā khaṇḍitam tvadrītyā tu tatrāpi varṇasya grahaṇena nirddiṣyamānaparibhāṣopanyāsavirodhaḥ syād iti bhāvaḥ na ca nirddiśyamānaparibhāṣā yasyānupūrvyāsūtre nupādānaṃ tatra pravattate (!) visarjanīyasya sa<ref>Pāṇ 8.3.34.</ref> iti sūtre tu na tathopādānam iti kathan nirddiśyamānaparibhāṣāyāḥ pravṛttir iti vācyam tadbhāṣyaprāmāṇyena rūḍhyaiva yat svarūpasya bodhan (nṛ)tvānupūrvyān tatrā-
(fol. 14v1–10)
Microfilm Details
Reel No. A 554/10
Date of Filming 07-05-1973
Exposures 26
Used Copy Berlin
Type of Film negative
Remarks This microfilm contains two MSS, i.e. A 554/10a (exps. 1–9 top) and A 554/10b (exps. 9 bottom–26 ). Fols. 1v–2r have been microfilmed twice (exp.10–11), since exposure 10 was out of focus.
Catalogued by OH
Date 25-07-2006
<references/>